Een kleine excursie voorbij onze realiteit en onze zintuigen

-

👋 Hallo, Ed en Chris hier. Het hier en nu is een moment dat eeuwen beslaat. In deze nieuwsbrief schrijven we over historische onderstromen, maatschappelijke denkramen, speculatieve verbeeldingen en onderbouwde toekomstscenario’s.

Deze week geen verkenning van de culturele verschuivingen in ons werkethos, maar een Tekens aan de Wand-editie. Met andere woorden: een lijstje lees- en luistertips.

Daarnaast nog wat heugelijk nieuws: een aangepaste versie van ons verhaal ‘De Wolf’, dat we in de zomer van 02021 als vierdelige serie van de Chrononauten publiceerden en dat we oorspronkelijk voor Stad in de Maak schreven, is opgenomen in het boek De Komeet; speculatieve verhalen voor een nieuw Nederland. De bundel is samengesteld door Vamba Sherif en Martijn Lindeboom en is net verschenen bij uitgeverij De Geus.

Van de achterflap:

In speculatieve fictie is alles mogelijk. Sciencefiction, fantasy en soortgelijke genres hebben de potentie om inclusief te zijn, om allerlei gezichtspunten over het voetlicht te brengen. In Nederland zijn de schrijvers van dit soort werk overwegend wit, en hun thematiek en personages vaak weinig divers. In een poging daar verandering in te brengen vroegen Vamba Sherif en Martijn Lindeboom Nederlandse auteurs met allerlei verschillende culturele achtergronden zich te laten inspireren door het beroemde sciencefictionverhaal ‘De komeet’ uit 1920 van W.E.B. Du Bois, waarin een relatie tussen een zwarte man en een witte vrouw alleen mogelijk is als een ramp hun sociale omgeving uitroeit. In de hedendaagse speculatieve verhalen die voor dit boek geschreven werden, valt naast de nodige fantasie ook enige maatschappijkritiek te bespeuren.

Met verhalen van Chris Polanen, Rashid Novaire, Rochita Loenen-Ruiz, Dido Michielsen, Mira Feticu, Roderick Leeuwenhart, Clarice Gargard, Sholeh Rezazadeh, De Chrononauten, Shantie Singh, Khadija al Mourabit, weegbree, Liang de Beer en Vamba Sherif en Martijn Lindeboom.

Het verhaal ‘De komeet’ van W.E.B. Du Bois werd vertaald door Adiëlle Westercappel.

Bestel het (e-)boek hier, of bij je favoriete boekhandel.

De aangepaste versie van ‘De Wolf’ kreeg in de bundel een nieuwe titel: ‘Onder het groene maanlicht’.

Tekens aan de Wand

Een kleine excursie voorbij onze realiteit en onze zintuigen

🔮

Deep Seriousness and Deep Playfulness Are Not Opposites (Joost Vervoort) 🪄 Je engageren met de wereld is een belangrijke voorwaarde om te voelen dat je leeft en dat het leven zinnig is. Volgens Joost Vervoort (onderzoeker in Transformative Imagination) hoeft dit niet enkel op een diepe serieuze en ernstige wijze. Ook diepe speelsheid is een manier die, als je erover nadenkt, eigenlijk eenzelfde soort doel heeft als serieusheid: Je engageren met de diepe complexiteit en het diepe mysterie van het bestaan. #homoromanticus

Beeld: Joost Vervoort

A View from the Moon: How Imagination Offers an Alternative Perspective (Sabine Winters) 🌒 Wetenschap kan niet zonder verbeelding. Om dit te illustreren legt Sabine Winters uit hoe het postuum uitgegeven Somnium (01634) van Johannes Kepler (01571-01630) — waarin de lezer in een droom wordt meegenomen naar de Maan— niet alleen een van de eerste sciencefictionverhalen is, maar vooral ook laat zien welke rol de verbeelding speelt bij het loskomen van de dominante zienswijzen en het ontdekken van een nieuw perspectief. Het zorgt daarmee voor toegang tot nieuwe kennis en wetenschappelijke inzichten. #speculativepeculiars

In 01609 tekende Galileo deze aquarellen van de maan gebaseerd op de observaties die hij deed door zijn zelfgemaakte telescoop. Deze platen zijn de eerste (voor zo ver we weten) realistisch afbeeldingen van de maan. Het verhaal gaat dat vele geleerden in die tijd niet door Galileo’s telescoop naar de maan wilden kijken omdat het onthulde dat de maan niet hemels was maar aards; met bergen, woestijnen en andere landschappelijke kenmerken die ook van het aardoppervlak kenden.

Hidden Hydrogen (Eric Hand, Science) 💧De enige twee manieren om waterstof te verkrijgen zijn door elektrolyse (inefficiënt en relatief duur) en door het kraken van aardgas (goedkoper maar vies). Maar wat als waterstof gewoon in de aardkorst te vinden zou zijn? De bevindingen zijn nog pril, maar er zouden weleens overvloedige en zelfs hernieuwbare bronnen van waterstof in onze aardkorst kunnen zitten. Waarom komen geologen hier nu pas achter en wat zou dit kunnen betekenen? Lees deze toegankelijke long read in Science. #poreuzestad

Zogenaamde ‘Fairy Circles’ zijn waarschijnlijk indicaties van de aanwezigheid van waterstof. In deze cirkels groeien geen bomen en weinig andere gewassen, de reden zou zijn dat de bodem wordt gedomineerd door micro-organismen die omhoog sijpelend waterstofgas consumeren alsook de aanwezige nutriënten in de bodem, waardoor er weinig kan groeien. De Fairy Circle hierboven is n Brazilië. / Foto: Alain Prinzhofer

Is Air Pollution Causing Us to Lose Our Sense of Smell? (Tim Smedley, BBC)👃 Een ontluisterend artikel: Blootstelling aan minuscule roet-, CO2-, stikstof- en andere deeltjes, die met name door verbranding in onze atmosfeer komen, zijn de oorzaak dat mensen hun reukvermogen verliezen. En dat is ernstig, want ons reukvermogen is diep verweven met plezier in het leven en met het ophalen en maken van herinneringen. 90% van de Alzheimerpatiënten heeft geen reukvermogen meer, en volgens het artikel kan het verlies van ons reukvermogen gezien worden als een heel vroeg symptoom van Alzheimer. #poreuzestad

Inside the Minds of Spiders, Octopuses and Artificial Intelligence (The Ezra Klein Show) 🎧 Een duik in een wereld voor andersdenkende en -voelende wezens. In deze podcast gaat Ezra Klein in gesprek met sciencefictionauteur Adrian Tchaikovsky over de werelden die hij in zijn boeken schept. Zoals hoogontwikkelde samenlevingen van spinnen (Children of Time) en beschavingen van superintelligente octopussen (Children of Ruin). Maatschappijen waarbij de mensheid en zijn gelimiteerde sensorium maar bleekjes bij lijken af te steken.

Zijn laatste boek, Children of Memory, gaat over kraaiachtigen en geeft ons vreemd genoeg een inkijkje in hoe het zou zijn om een AI te zijn zoals ChatGPT. Een entiteit die slim en creatief overkomt, maar geen binnenwereld heeft. #speculativepeculiars #turingtijd

Children Of the Ice Age (April Nowell, Aeon) 🧸 In de populaire verbeelding lijkt het vaak alsof de Steentijd exclusief bewoond werd door volwassenen. De helft van de menselijke bevolking rond de laatste IJstijd was echter waarschijnlijk jonger dan vijftien jaar. Archeoloog April Nowell vertelt over de kinderen van de IJstijd, en laat zien wat onze blinde vlek voor de bijdrages die kinderen leveren aan een samenleving zegt over onze eigen tijd. #speculativepeculiars

Uiteraard was het leven van onze jagende en verzamelende voorouders vooral heel alledaags en niet een eindeloze aaneenschakeling van epische jaag-avonturen. De platen van illustrator Tom Björklund zijn wat dat betreft een aanrader, hij brengt dit verre verleden tot leven. Hij blijft ver van de holbewoner clichés en laat de diepe menselijkheid zien van onze verre familie overal te wereld. / Voor meer van zijn werk check zijn Instagram en Twitter.

Kunnen we de fiets weer duurzaam maken? (Kris De Decker, Low-Tech Magazine) 🚲 Op de benenwagen na is de fiets het duurzaamste vervoersmiddel dat we hebben. Alleen, zo laat Kris De Decker zien, is de productie van fietsen de afgelopen decennia steeds minder duurzaam geworden: de energie- en CO2-voetafdruk neemt toe, terwijl de levensduur korter wordt. Lees in zijn artikel waarom dit zo is en hoe we dit kunnen oplossen. #poreuzestad

Koolstofemissies per kilometer tijdens de levensloop van een fiets. / Grafiek: Marie Verdeil. Voor databronnen en onderbouwing zie Low-Tech Magazine

Dat was het voor deze keer. Fijn weekend!

Veel liefs ❤️
Christiaan en Edwin


Onze dossiers